Barnsteenslak met wonderlijke ogen

Geen oog maar een broedzak

Onlangs trof ik een barnsteenslak aan met wel heel bijzondere ogen. Dikke uitpuilende ogen waarin groene ringen op en neer bewogen, pulseren genaamd. Navraag leerde dat het echter niet de ogen van de slak waren. Nee, in feite keek ik naar de groengestreepte broedzak van een parasiterende platworm luisterend naar de naam Leucochloridium paradoxum. Deze broedzak is in feite het volwassen groeistadium van talloze larven sporcysten genaamd. Een volwassen broedzak dringt een oogstengel of tentakel van de barnsteenslak binnen en verandert zo het uiterlijk ervan.

Lokmiddel

De eitjes van de Leucochloridium paradoxum komen via vogels in het lichaam van de barnsteenslak. Deze verplaatsen zich al klonend via de bloedbaan om uiteindelijk als broedzak te veranderen. De pulserende kleuren die de broedzak vertoont zijn bedoeld als lokmiddel. Een lokmiddel voor insectenetende vogels, want de kleuren en de bewegingen lijken op die van een bewegende rups. Zo valt de slak dus veelal ten prooi aan de vogel die vervolgens kans loopt een volgende gastheer te worden. Veelal, want als de slak geluk heeft trekt de vogel alleen de broedzak uit de oogstengel. Dan is de kans aanwezig dat de barnsteenslak gespaard blijft!

De cirkel rond

De vogel kan vervolgens besmet worden door de inhoud van de broedzak. In het lichaam ontwikkelt deze zich tot de platworm en produceert weer eitjes. Deze houden zich in een slijmlaag schuil bij de cloaca van de vogel. Wanneer deze slijmlaag is opgedroogd vallen de eitjes samen met ontlasting op de grond. Wanneer deze weer door een barnsteenslak worden gegeten is de levenscyclus van de Leucochloridium paradoxum voltooid.

Niet een maar twee

Enkele dagen later vonden wij opnieuw een barnsteenslak die was geïnfecteerd door de platworm. In hetzelfde gebied troffen wij even later nog eens twee exemplaren. En opnieuw verwonderden wij ons van dit bijzondere fenomeen.

Heel veel meer informatie over de leucochloridium paradoxum lees je hier.